موتورهايي که با نيروي بخار کار ميکند، واقعا"انقلابي در صنعت ايجاد کرد و اين خصوصيت انقلابي از همان بدو پيدايش ماشين بخار، بر همه ي مردم آشکار بود. زمان پيدايش ماشين بخار اوايل قرن هفدهم ميلادي بود، و محل آن انگليس. |
در انگلستان بود که غوغاي عالم گير تحولي عظيم، که امروز آن را با عنوان انقلاب صنعتي ميشناسيم، آغاز شد. در سراسر قرن هفدهم تلاشهاي گوناگوني براي ايجاد منابع جديد نيرو انجام گرفت و از جمله چيزهايي که براي اين منظور به کار رفت، باروت بود. اولين تجربهها براي ساختن موتورهاي احتراقي، ابداع موتورهايي بود که با انفجار باروت کار ميکرد. اما سرانجام بخار بود که با قابليت زياد براي فشرده شدن و باز شدن نيروي محرکهاي ايجاد کرد. و با استفاده از آن، اولين موتور يا ماشين بخار در سال 1712 ميلادي ساخته شد.
مخترع اولين ماشين بخار مردي بود به نام "تامس نيوکامن"،موتورهايي که او ساخت، براي تلمبه زدن و خارج کردن آب از معادن قلع در" کلن بال"در بخش جنوب غربي انگلستان، مورد استفاده قرار گرفت. اين معادن از منابع مهم درآمد بود. اما عمق آنها، به اندازهاي زياد بود که اغلب آب، آنها را ميگرفت و بهره برداري را تقريبا" غير ممکن ميکرد. صاحبان معادن قلع، فقط در صورتي ميتوانستند درآمد هنگفتي داشته باشند، که با موتورهاي بسيار قوي، آب را از معادن خارج کنند. در اينجا بود که نيروي بخار، به ياري آنها آمد.
در موتورهاي بخار، از قابليت انبساط بخار، براي حرکت دادن پيستون در سيلندر، به طرف بالا استفاده ميکردند. بخار معمولا" با سرد کردن سريع سيلندر، فشرده ميشد. به اين ترتيب بين فشار جو و خلايي که با فشرده شدن بخار در سيلندر، به وجود ميآمد، اختلاف فشاري ايجاد ميشد. همين امر پيستون را در سيلندر، به طرف پايين حرکت ميداد و با ادامهي اين دو حرکت متناوب، موتور به کار ميافتاد.
"تامس نيوکامن"توانست ماشين بخاري بسازد که پيستون آن در هر دقيقه 12 دور حرکت متناوب داشت. البته سرعت اين ماشين بخار، از کندترين ماشينهاي بخار امروزي ، هم، کمتر بود. اما مردم 300 سال پيش، به همين ماشينهاي بخار هم با ديدهي اعجاب و هراس نگاه ميکردند. اندازهي آنها بسيار بزرگ بود و معمولا"در برجي در مدخل معدن، بر پا ميشد. اين شکل و اندازه، به آنها حالتي عجيبتر و حيرت انگيزتر ميداد.خصوصيت جديد اين ماشينهاي بخار حيرت انگيز که به آنها "موتور آتشي" هم ميگفتند، اين بود که ميتوانست بدون مداخلهي انسان، به کار خود ادامه بدهد .به عبارت ديگر انسان براي اولين بار، ماشيني در اختيار داشت که خودکار بود و لازم نبود که کار آن فقط با حضور انسان و مداخلهي پيوستهي او ادامه پيدا کند.
نياز بسيار مهمي را که ماشينهاي بخار جديد تامين ميکرد، تلمبه زدن بود. در واقع تکنولوژي استخراج معادن بود که موجب پيشرفت تکنولوژي نيروي بخار شد. چون از يک طرف معادن بود که زغال سنگ و فلزات مختلف را فراهم ميکرد و با اتکا به آنها ماشين بخار به وجود آمد. از طرف ديگر به واسطهي تلمبههاي بخار بود که مي توانستند از معادن در اعماق بسيار زياد بهره برداري کنند. چون ماشين بخار اين امکان را پيش آورده بود که آب را مرتبا"، با تلمبه از معادن خارج کند. وقتي که تلمبههاي بخار، با قدرت کافي در دسترس باشد و به توانند با استفاده از آنها از معادن در اعماق پايينتر، بهرهبرداري کنند و معدن کاهي ( کاهيدن :جستجو کردن )بازدهي بيشتر داشته باشد، بديهي است که کار صنايع سريعا"رونق ميگيرد.
ماشين بخار در واقع در حکم قلب تپندهي تحولي که به آن انقلاب صنعتي ميگوييم، عمل مي کرد و کار افرادي مانند “تامس نيوکامن”،يعني مهندساني که از شناخت تازهي علم، براي حل مشکلات موجود در صنايع استفاده ميکردند، به زودي در ساير نقاط اروپا، تقاضاي فراوان پيدا کرد. چون چنين افرادي بودند که بايد به صاحبان معادن و کارخانهها ياري بدهند؛ تا آنها هم به توانند براي خودشان، ماشين و تلمبههاي بخار داشته باشند.
منبع تازهاي از نيرو به وجود آمده بود که از هر جهت در کنترل و اختيار انسان بود. ميتوانستند آن را به هر تعداد که به خواهند، بسازند، و در هر جا که بخواهند بر پا کنند. همين خصوصيات، جنبهي انقلابي بودن، اين پديدهي صنعتي را به خوبي نشان ميدهد. بسياري از اروپائيان که با طرز کار ماشين بخار آشنايي پيدا کرده بودند، آن را واقعا"پديدهاي تحول ساز و انقلابي ميدانستند.
نظرات شما عزیزان: